Plater – około 130-letnia patera ze słynnej warszawskiej pracowni Fraget. Oparta na czterech sferycznych nóżkach, na których umieszczono centralny talerz patery. Lekko wgłębiony, posiadająca subtelny, opływowy wzór. Na samym środku znajduje się monogram WM. Na bokach talerza znajdują się lutowane elipsoidalne łączenia. Idealnie wpasowują się w zdobienia boku patery składającej się z rozwartych kielichów kwiatów. Imitują łodygi kwiatów, jakoby to one mocno utrzymywały środek. Same zdobienia składają się z trzech warstw. Na początku są to otwarte kielichy kwiatów, ponad nimi znajdują się przedłużenia łodyg z liśćmi, a na samej górze królują duże i rozwinięte kielichy kwiaty. Uchwyty patery, lekko wygięte, również wspaniale zdobione florystycznie, zamykają opływowy kształt całego Frageta.

Unikatowe uzupełnienie stolika, a nawet saloniku. Wyjątkowy pomysł na prezent dla swojej drugiej połówki, jubilata, czy też solenizanta. Ponadczasowa pamiątka, a także inwestycja dla przyszłych pokoleń.

Małe arcydzieło Mistrza Złotnika. Biały Kruk Fraget !

HISTORIA:

Fraget - Fabryka Wyrobów Srebrnych i Platerowanych założona w Warszawie w 1824 roku przez Francuzów: Alfonsa i Józefa Fragetów. Alfons i Józef zostali zaproszeni do Polski przez Tadeusza Mostowskiego – Ministra Spraw Wewnętrznych Królestwa Kongresowego. Dzięki pożyczce założyli na ul. Jasnej niewielką firmę produkującą wyroby miedziane i platerowane. W 1825 roku firma otrzymała za swoje wyroby dwa medale: srebrny i złoty za swoje wyroby. W latach (1825 – 1828) wynajęto większy lokal w oficynie pałacu Łubieńskich przy ulicy Królewskiej 1066. Według danych o firmie można zauważyć, że w kolejnych latach nastąpił okresowy kryzys. Prawdopodobnie spowodowany powstaniem listopadowym. Działalność zmieniono na handel spożywczy. W 1848 roku Alfons Fraget prawdopodobnie wycofał się ze spółki i wrócił do Francji otrzymawszy od brata zgodę do odebrania spadku po rodzicach. Józef Fraget w 1844 roku zakupił parcelę na ulicy Elektoralnej 753. Rok później na Krakowskim Przedmieściu 473 powstał drugi salon sprzedaży, a w 1852 roku przy Miodowej 491 otworzono komis.

Józef Fraget urodził się w 1797 roku jako syn Huberta Frageta i Marii Katarzyny z domu Mota. Ukończył Politechnikę w Paryżu i Charlottenburgu. Budując swoją fabrykę starał się wprowadzać nowoczesne technologie. Od 1847 roku udał się w podróż po Europie i zwiedzał najnowsze zakłady. W Paryżu zainteresowała go technologia galwanizacji metodą cylindrów wynaleziona przez Roulta i Elkingtona i odstąpiona firmie Christoph et Comp. w Paryżu. Fraget zakupił patent i sprowadził do Warszawy fachowca znającego tę technologię. Na początku wyrabiano tylko sztućce, a zaraz potem platery korpusowe. Od 1849 zaczęto stosować tzw. nowe srebro uzyskiwane we własnej odlewni. Uruchomiono także laboratorium galwaniczne. Asortyment wyrobów bardzo się powiększył, natomiast platery znajdowały nabywców u przedstawicieli różnych klas majętności. W 1850 roku np. komplet do herbaty można było kupić za 1.690 zł p., za 313 zł p. lub za 291 zł polskich, wazę za 700 zł p., a ozdobę stołową z rogami obfitości za 2.000 zł p. Wyrabiano też rondelki miedziane wewnątrz bielone oraz posrebrzane elementy latarni powozowych.

W 1857 sprowadzono z Austrii jedyną w Królestwie Polskim maszynę do wyrobu sztućców z nowego srebra pozwalającą uzyskać ich 150 tuzinów dziennie. Wyroby odznaczały się dokładnym powleczeniem, trwałością, czystością roboty oraz pięknymi kształtami i odpowiednią wielkością.

16 lipca 1867 r. zmarł Józef Fraget, a jego następcą Julian Fraget. Pod jego zarządem firma zachowała dawną nazwę i do końca XIX wieku przodowała w branży wyrobów platerowanych. Od 1884 roku firma szeroko rozwinęła produkcję argentariów ze srebra 84 próby. Poszukując inspiracji korzystała z wzorców rodzimych twórców i współpracowała między innymi z Siemiradzkim i Kucharzewskim. Obawiając się konkurencji i podróbek utrzymywała własne sklepy w takich miejscowościach, jak: Tyflis, Konstantynopol, Lwów, Mińsk, Żytomierz, Grodno, Petersburg, Moskwa, Charków, Odessa, Kijów, Wilno, Łódź.

Firma prezentowała swoje wyroby na wielu wystawach, zdobywając wiele prestiżowych nagród. Np.:

• w Warszawie zdobyła medal srebrny wielki w 1828 i 1838 roku
• w 1838 firma dostała medal złoty na wstędze św. Stanisława
• w St. Petersburgu medal srebrny mały w 1839
• w Warszawie medal złoty na wstędze św. Anny w 1841
• w Warszawie medal złoty na wstędze św. Włodzimierza w 1857
• w St. Petersburgu medal srebrny wielki w 1861
• w Moskwie medal złoty mały w 1865
• w Paryżu medal brązowy w 1867
• w St. Petersburgu medal srebrny w 1870
• w Paryżu medal złoty w 1889

W latach (1883 –1885) tempo rozwoju firmy uległo zmniejszeniu z powodu pożaru. W 1890 r. u Frageta pracowało 400 robotników, moc maszyn pracujących wynosiła 85 KM, natomiast wartość produkcji oceniano na 781 tys. rubli. W tym czasie „Bracia Henneberg” zatrudniali 168 robotników, ich maszyny dysponowały mocą 40 KM i osiągali 170 tys. rubli w produkcji.

Aby po pożarze zwiększyć produkcję, do fabryki włączono rozwijającą się firmę o nazwie "Rzodkiewicz, Zaborowski i Surzycki", zaś w 1897 roku założono Towarzystwo Akcyjne Wyrobów Platerowanych – Józef Fraget.

W 1906 w Purkersdorf (pod Wiedniem) zmarł Julian Fraget. Został pochowany na warszawskich Powązkach. Jego grobowiec zaprojektował Bolesław Jeziorański. Fryz płyty grobowca przedstawiający dobrodziejstwa pracy i nauki wykonali pracownicy zakładu.

Zarządzanie firmą przejęła córka Juliana, Maria (18??–1938), żona księcia Czesława Światopełk-Mirskiego. Para miała czworo dzieci:

* Julia (1890–1981)

* Kazimierz (1891–1941) zmarł w KL Auschwitz, a jego dwóch synów zginęło w powstaniu warszawskim

* Józef (1893–1970) zarządca fabryki po śmierci matki, żonaty z Marią księżną Radziwiłł, po wojnie wyjechał do Brazylii, gdzie zmarł

* Maria (1901–1998)

Pierwsza Wojna Światowa źle wpłynęła na kondycję zakładu. Rekwizycje maszyn i surowców oraz brak pracowników były bardzo dokuczliwe. Ograniczono asortyment wyrobów i rynki zbytu. Cło naliczane zależnie od wagi wyrobu skłoniło zarząd do produkcji małych, elementarnych wyrobów. Zaprzestano wyrobów z neusilber, produkując wyroby z białego stopu, zawierającego głównie nikiel. Ograniczono produkcję drobnych wyrobów na rynki wschodnie, zaprzestano produkcji zapalniczek, papierośnic, cygarniczek, przyborów biurkowych. Produkowano głównie sztućce i podstawowe elementy zastawy stołowej. W 1926 roku opatentowano biały stop i nazwano go bielnikiem. Był on szlachetniejszy niż alpaka, a wyroby z niego cieszyły się dużym powodzeniem, gdyż nawet po starciu powłoki srebrnej pod spodem ukazywał się ten sam biały kolor, co nie rzucało się tak bardzo w oczy.

Wyroby z bielnika zakupywały ministerstwa, wojsko, stołówki, sanatoria, kasyna oficerskie, szpitale, restauracje. itd. Wyroby Frageta trafiły na stoły prezydenta RP, MS Batorego, hoteli Bristol i Polonia, Towarzystwa Międzynarodowego Wagonów Sypialnych. Za projekt i realizację zastawy dla Ministerstwa Rolnictwa w 1927 roku zakład otrzymał specjalne podziękowanie.

W 1928 roku król Afganistanu złożył osobiście zamówienie na zastawy stołowe i artystyczną galanterię stołową dla swego dworu. Firma obiecywała, że dostosuje swoją produkcję do gustu mieszkańców Afganistanu i przymierzano się do uruchomienia w Kabulu sklepu.

Dla Mennicy Państwowej produkowano srebrne krążki przerabiane w niej na monety. Na początku lat 30 ustał eksport do Rumunii i Bułgarii. Zmniejszyły się zamówienia z Jugosławii, Grecji i Egiptu. W zgodzie z popytem wytwarzano blachy potrzebne przy produkcji amunicji oraz odblaskowe blachy do reflektorów przeciwlotniczych.

Po wybuchu II wojny światowej firma zaprzestała produkcji.

Po zakończeniu wojny grupa ocalałych robotników firmę reaktywowała, ale wkrótce ją upaństwowiono. 1 stycznia 1965 z połączenia fabryki Braci Henneberg i fabryki Józefa Frageta powstał zakład „Hefra”, produkujący sztućce oparte na wzorach z obu dawnych firm. Siedziba Hefry pozostała w Warszawie (ul. Ogrodowa, Warszawska Wytwórnia Platerów HEFRA SA), natomiast samą wytwórnię od 2002 roku przeniesiono do Legnicy.

Żródło: Wikipedia

Dekoracja ażurowa - sposób powstawania: na srebrnej blasze rysowany jest ornament, który następnie wycinany jest przy pomocy specjalnych narzędzi. Ważne, aby przy wycinaniu powstały prześwity. Jednym ze sposobów dekoracji ażurowej jest umieszczenie wyciętego fragmentu na gładkim tle co przypomina metalową koronkę. Najtrudniejszym elementem tej techniki jest obróbka krawędzi. Ornament należy otoczyć metalową taśmą. Tak przygotowaną formę można również umieścić na powierzchni danego przedmiotu, aby ażur odcinał się od tła.

Źródło: Dzieje wyrobów ze srebra od starożytności do lat 50-tych XX wieku, Arkady, str. 83

Secesja – kierunek w sztuce ukształtowany na przełomie XIX i XX wieku. Secesja jako styl zrywała z dotychczas panującym historyzmem, uważając, że stanowi on tylko imitację wcześniejszych trendów. Artyści chcieli nowego stylu, którego wpływy widoczne byłyby również w sztuce użytkowej i zdobnictwie.

Za podstawowe cechy secesji uważa się charakterystyczną linię - giętką, płynną i ruchliwą oraz bogatą ornamentykę, zwłaszcza roślinno-zwierzęcą. Artyści secesyjni sięgali też chętnie po elementy typowe dla sztuki orientalnej.

W dziełach zwracała uwagę fantazja, a twórcy prześcigali się z kreowaniu nowych i bardziej wyróżniających się form.

Secesja znalazła podatny grunt w całej Europie, a jej główne ośrodki znajdowały się w Anglii, Francji, Austrii, Niemczech, Hiszpanii i Włoszech.

Źródło: Wikipedia

Srebro a zdrowie - zdrowotne działanie srebra na organizm ludzki doskonale obrazuje stary angielski zwyczaj obdarowywania nowo narodzonych dzieci srebrną łyżeczką. Korzenie tej tradycji sięgają XIV wieku kiedy to podczas epidemii dżumy odkryto, że liczba zgonów wśród ludzi zamożnych jest znacznie niższa niż wśród ubogich. Okazało się, że używanie srebrnej zastawy stołowej powoduje przenikanie do organizmu cząsteczek srebra niszczących ewentualne zarazki dżumy, chroniąc tym samym przed zakażeniem. Srebrne łyżeczki stały się zatem antidotum na epidemię – rodzice, których tylko było na to stać, kupowali je swoim dzieciom jako swego rodzaju antybiotyk. Dziś epidemia dżumy nam nie grozi, ale pamięć tamtych wydarzeń przetrwała w tradycji kupowania srebrnych łyżeczek jako prezentu na chrzest i w angielskim powiedzeniu „born with a silver spoon in your mouth” / “urodzony ze srebrną łyżeczką w ustach”, ale nie tylko. Całe zastawy i sprzęty środka stołu miały i mają lecznicze i odkażające znaczenie dla jedzenia i zdrowia ich użytkowników. Słynna angielska czarna herbata “5 o’clock” podawana obowiązkowo w srebrnych dzbankach / czajniczkach / bulierach zawsze inaczej smakowała i smakuje do dzisiaj, aniżeli w zwykłym metalu, warto się o tym przekonać.

W XIX wieku rozpowszechniła się metoda zakraplania oczu noworodków roztworem azotanu srebra, co zapobiegało zapaleniu spojówek i rozwojowi trwałej ślepoty u dzieci. O skuteczności tej metody świadczy fakt, że wkrótce po jej pierwszym zastosowaniu została ona wprowadzona, jako obowiązek ustawowy.

Źródło: wypisy z różnych stron internetowych oraz przekazów pisemnych książkowych o srebrze