Sztuka świata. Silne oddziaływanie niemieckiej secesji Jugendstil między Pierwszą, a Drugą Wojną Światową. Wzorcem i stylizacją dla Twórcy była słynna na całe Niemcy łyżeczka w designie „Róży z Hildesheim” Mistrza Złotnictwa Christoph Widmann.

HISTORIA

Manns Adam & Sohn – Dörnigheim / Hanau

Pracownia o nazwie: AMD

Od 1923 do 1988 r. Złotnicy Adam Manns & Sohn pochodzą z Dörnigheim nad Menem (niedaleko Frankfurtu), produkowali antyczne wyroby ze srebra.

W latach 1922-1988 działał tam złotnik z Synem „Adam Manns i syn, Dörnigheim”. Założycielem był Adam Manns

Od roku 1938 pracownią zarządzał Wilhelm Manns. Wyroby wówczas wytwarzane to: artykuły gospodarstwa domowego takie jak: srebrne sztućce, widelce do ciast, serwery do ciast, dzbanki, świeczniki, kosze z owocami, kubki do picia i miski na wodę święconą.

Dzięki unowocześnianej metodzie produkcji firma licząca od 10 wzrosła do 20 osób i więcej. Z pokolenia na pokolenia zarządzali Złotnicy z Rodziny Adama Mannsa. Było to typowe dla Hanau i okolicy w tamtych czasach.

Pierwszym "Mannsem" w Dörnigheim był Andreas Manns. Urodził się w 1823 roku w Turyngii Rhön. Był katolikiem a z zawodu nadzorcą kolei. W 1850 r. Poślubił Katharinę Boos w Dörnigheim.

W 1854 roku urodził Im się syn Ernst Manns, również w Dörnigheim

Syn ożenił się z Agnes Franziską Marią Becker z Fechenheim.

Adam Manns był jednym z ośmiorga dzieci Ernsta. Urodził się w Dörnigheim w 1874 roku. Adam Manns był założycielem słynnej pracowni AMD.

Adam Manns, urodzony w 1874 roku, kształcił się jako złotnik w akademii rysunku w Hanau. Następnie pracował w Hanau w swoim zawodzie (najprawdopodobniej firma Kurz?). Po Pierwszej Wojnie Światowej podobno był w Paryżu ze swoim ówczesnym szefem, gdzie znalazł inspirację dla własnych wyrobów ze srebra. Podczas wizyty w sklepach szef zachęcał swoich handlowców do rozmów, Adam zaś mniej lub bardziej skrycie wykonywał rysunki towarów. Wykorzystał je między innymi do wykonania własnych modeli wieczorem przy Kennedystraße 10 jako szablonów do form odlewniczych. Ostatecznie w 1922 r. założył własną pracownię złotniczą. Na podwórku budynku mieszkalnego przy Kennedystraße 12 w Dörnigheim wzniesiono dwukondygnacyjny budynek w kierunku północno-południowym, który stoi do dziś [2020].

Produkcja odbywała się wówczas zarówno na parterze, jak i na pierwszym piętrze. Zdjęcia pracowników z 1935 i 1938 roku pokazują od 10 do 20 pracowników.

W 1938 r. kierownictwo pracowni objął syn Wilhelm Manns (ur. 1905). Wilhelm Manns był wyszkolonym biznesmenem. W czasie wojny Wilhelm stacjonował w St. Nazaire we Francji ze względu na znajomość języka francuskiego. W czasie wojny wyprodukowano między innymi większą liczbę żelaznych krzyży jako odznaczenia dla żołnierzy. Kuźnia / Pracownia przetrwała i zachowała się przed zniszczeniem mimo nalotów i bombardowań.

Mówi się, że zaraz po drugiej wojnie światowej nastąpił srebrny boom a wiele zniszczonych towarów z Hanau dotarło do pracowni, aby je przetopić. (W ostatnich tygodniach wojny Hanau doznał ciężkiego ataku bombowców). W tym czasie głównymi klientami byli amerykańscy żołnierze. Nastąpiła rozbudowa konstrukcyjna: w 1951 i 1952 roku warsztat został rozbudowany ze wschodu na zachód, uzyskując dzisiejszy (2019) kształt litery L. Produkcja rosła do lat 70. Wyroby ze srebra były sprzedawane do handlu i sklepów, na przykład w Zagłębiu Ruhry. Znanym klientem był jubiler Rüschenbeck. W tych złotych latach w lokalnych gazetach wielokrotnie pojawiały się reklamy i promocje markowe i produktowe Pracowni AMD.

Wyroby złotnicze zostały wpisane do księgi znaku sztućców. Wkrótce wydana została księga marki sztućców przez Diebener Verlag w której znalazły się wyroby AMD. W 1950 roku poraz pierwszy umieszczono tam reklamę.

Pracownia używała oficjalnej nazwy firmy AMD. Był to skrót od „Adam Manns Dörnigheim”. Został wprowadzony w 1938 roku i zarejestrowany w rejestrze znaków towarowych ◦ rocznego kalendarza złotniczego.

Niezwykłym wyrobem AMD były srebrne bembele czyli srebrne dzbany na wino. Kilka z nich zostało sprzedanych firmie Höhl.Firma Höhl z Hochstadt słynneła z tłoczonych win jabłkowych i stała się sławna dzięki „Blauer Bock”.

Na wzór zaczęto wytwarzać srebrne dzbanki - srebrny bembel kosztował około 1600 marek w 1975 roku.

Niektóre wyroby były złocone chemicznie. Jednym z przykładów jest wewnętrzna powierzchnia kubków do picia lub misek z owocami.

Ciekawe artykuły z gazety:

◦ 1969, 27 czerwca, Dörnigheimer Anzeiger (?): Francuscy goście z Lyonu byli entuzjastycznie nastawieni do tej specjalistycznej firmy

◦ 1972, 16 sierpnia, Hanauer Anzeiger (?): Dziś prawie tylko

duże srebrne części ◦ 1972, 18 sierpnia, Dörnigheimer Echo: srebro z Dörnigheim in alle Landen

◦ 1972, 26 sierpnia, dziennik

dla Kinzigtal: "Hanauer Rose" z Dörnigheim ◦ 1973, 30 listopada, gazeta dla dzielnicy zachodniej: Teraz "Silberstube" w Dörnigheim

◦ 1973, gazeta nieznana: otwarcie Silberstube

◦ 1974, 19 stycznia, Tages-Anzeiger dla doliny Kinzig: w nieśmiertelnym świecie srebra

◦ 1975, 2 października, Maintal Zeitung: Firma Maintal pokazuje różnorodność rzemiosła złotniczego

◦ 1980, (data niejasna), gazeta niejasna: trend w kierunku srebra gwałtownie wzrósł

W latach 80. popyt na wyroby srebrne systematycznie spadał, a jednocześnie na rynek wypychały konkurencyjne towary zagraniczne. Złotnicy z Dörnigheimer byli jedną z wielu firm z Hanau, które ostatecznie musiały zostać zamknięte. W 1988 roku handel został oficjalnie wyrejestrowany.

Wiele modeli, licencji i wzorów zostało sprzedanych złotnikowi Oswaldowi. Sprzedaje On do dziś (2019) stare towary z Dörnigheim.

Budynek przy Kennedystraße 12 stoi do dziś.

Dörnigheimer Silber jest nadal energicznie notowany i rozpowszechniony w Internecie.

literatura:

Johanna Gehrlein: Różane sztućce. Publikacja własna w 2009 r. ISBN: 978-3-98-13273-0-4. Kontakt: 63796 Kahl, Burgweg 5; Na stronach od 84 do 89 krótko opisano historię firmy, powstanie marki AMD oraz wybrane wyroby srebrne. Zobacz także www.rosen-bestecke.de

Źródło: https://www.wh54.de/html/lex/silberschmiede_adam_manns.htm

AMD / Adam Manns & Sohn Silberwarenfabrik – znana i ceniona pracownia złotnicza założona w Doernigheim w okolicach Hanau, Niemcy. Źródła podają, że istniała od 1900 do 1940. Inne źródła za daty trwania podają lata 1917-1989. Pracownia przejęta przez Josefa Oswalda Nachfa.

Źródło: różne strony i dane pozyskane ze stron internetowych i aukcji internetowych

„Róża z Hildesheim” - legendarny krzew dzikiej róży rośnie jak mówi legenda już ponad 1000 lat i mimo wojennych zniszczeń zawsze odrastał ze zgliszczy. Uważany za najstarszy krzew róży na świecie, symbolizuje siłę i pomyślność. Mówi się, że do 1970 nie było domu w Niemczech, który nie posiadał kompletu sztućców z „Różą z Hildesheim”. Pierwszym i najsłynniejszym niemieckim Mistrzem Złotnikiem, który otworzył tą serię był Christoph Widmann.

Źródło: Wikipedia

Dekoracja ażurowa - sposób powstawania: na srebrnej blasze rysowany jest ornament, który następnie wycinany jest przy pomocy specjalnych narzędzi. Ważne, aby przy wycinaniu powstały prześwity. Jednym ze sposobów dekoracji ażurowej jest umieszczenie wyciętego fragmentu na gładkim tle co przypomina metalową koronkę. Najtrudniejszym elementem tej techniki jest obróbka krawędzi. Ornament należy otoczyć metalową taśmą. Tak przygotowaną formę można również umieścić na powierzchni danego przedmiotu, aby ażur odcinał się od tła.

Źródło: Dzieje wyrobów ze srebra od starożytności do lat 50-tych XX wieku, Arkady, str. 83

Christoph Widmann -- pracownia Christoph Widmann powstała w 1919 w Phorzeheim w Niemczech i istnieje do dziś jako firma rodzinna. Dzięki bogatemu doświadczeniu i rzemiośle pracownia produkuje wysokiej jakości wyroby srebrne. Jest dostawcą zastaw dla hoteli w Berlinie, Sydney oraz wykonawcą indywidualnych zamówień na srebrne komplety, zastawy, komplety sztućców oraz upominków dla Pań i Panów.

Pracownia najbardziej zasłynęła jako jedna z pierwszych, która ozdobiła swoje przedmioty motywem „Róży z Hildesheim”.

Źródło: Wikipedia

Secesja – kierunek w sztuce ukształtowany na przełomie XIX i XX wieku. Secesja jako styl zrywała z dotychczas panującym historyzmem, uważając, że stanowi on tylko imitację wcześniejszych trendów. Artyści chcieli nowego stylu, którego wpływy widoczne byłyby również w sztuce użytkowej i zdobnictwie.

Za podstawowe cechy secesji uważa się charakterystyczną linię - giętką, płynną i ruchliwą oraz bogatą ornamentykę, zwłaszcza roślinno-zwierzęcą. Artyści secesyjni sięgali też chętnie po elementy typowe dla sztuki orientalnej.

W dziełach zwracała uwagę fantazja, a twórcy prześcigali się z kreowaniu nowych i bardziej wyróżniających się form.

Secesja znalazła podatny grunt w całej Europie, a jej główne ośrodki znajdowały się w Anglii, Francji, Austrii, Niemczech, Hiszpanii i Włoszech.

Źródło: Wikipedia

Secesja w Niemczech (Jugendstil): Niemcy były jednym z ważniejszych ośrodków sztuki secesyjnej, mimo że ten styl dotarł do tego kraju dość późno, po Anglii, Francji czy Belgii. Styl niemieckiej secesji uchodzi za najbardziej eklektyczny.

Za moment początkowy Jugendstil uważa się rok 1896, kiedy to powstało pismo „Jugend”, które było głosem młodzieży oraz ich buntu przeciwko utartym i nudnym formom klasycystycznym. W magazynie ilustrowane były nowe formy i techniki zdobień. Pismo było wydawane w Monachium. W tym samym mieście znajduje się zrekonstruowany budynek zbombardowanego w czasie wojny zakładu fotograficznego „Elvira” – perły niemieckiej secesji, którego główna fasada nawiązuje do motywu fal morskich lub smoka. Jego projektantem był August Endell.

Po Monachium Jugendstil przeniósł się do Berlina - drugiego ośrodka kulturalnego Niemiec.

Nowe idee były uwielbiane przez społeczeństwo i wkrótce dzieła niemieckich twórców secesyjnych stały się widoczne w całym kraju.

Ślady niemieckiej secesji architektonicznej widoczne są także w Polsce: w Trzebiechowie znajduje się sanatorium "fizjoterapeutyczno-dietetyczne", zaprojektowane w malowniczym stylu historyzującym przez architekta z Zwickau Maxa Schindlera z wnętrzami zaplanowanymi przez Henry’ego van de Velde, przebywającego na dworze księcia von Sachsen-Weimar-Eisenach w Weimarze jako eksperta w sprawach sztuk pięknych.

Secesyjny styl w architekturze wkrótce został zaadaptowany również przez ówczesnych niemieckich artystów sztuki zarówno użytkowej jak i wystawienniczej.

Źródło: Wirtualne Muzeum Secesji : http://www.muzeumsecesji.pl/przewodnik55.html

Srebro a zdrowie ! - zdrowotne działanie srebra na organizm ludzki doskonale obrazuje stary angielski zwyczaj obdarowywania nowo narodzonych dzieci srebrną łyżeczką. Korzenie tej tradycji sięgają XIV wieku kiedy to podczas epidemii dżumy odkryto, że liczba zgonów wśród ludzi zamożnych jest znacznie niższa niż wśród ubogich. Okazało się, że używanie srebrnej zastawy stołowej powoduje przenikanie do organizmu cząsteczek srebra niszczących ewentualne zarazki dżumy, chroniąc tym samym przed zakażeniem. Srebrne łyżeczki stały się zatem antidotum na epidemię – rodzice, których tylko było na to stać, kupowali je swoim dzieciom jako swego rodzaju antybiotyk. Dziś epidemia dżumy nam nie grozi, ale pamięć tamtych wydarzeń przetrwała w tradycji kupowania srebrnych łyżeczek jako prezentu na chrzest i w angielskim powiedzeniu „born with a silver spoon in your mouth” / “urodzony ze srebrną łyżeczką w ustach”, ale nie tylko. Całe zastawy i sprzęty środka stołu miały i mają lecznicze i odkażające znaczenie dla jedzenia i zdrowia ich użytkowników. Słynna angielska czarna herbata “5 o’clock” podawana obowiązkowo w srebrnych dzbankach / czajniczkach / bulierach zawsze inaczej smakowała i smakuje do dzisiaj, aniżeli w zwykłym metalu, warto się o tym przekonać.

W XIX wieku rozpowszechniła się metoda zakraplania oczu noworodków roztworem azotanu srebra, co zapobiegało zapaleniu spojówek i rozwojowi trwałej ślepoty u dzieci. O skuteczności tej metody świadczy fakt, że wkrótce po jej pierwszym zastosowaniu została ona wprowadzona, jako obowiązek ustawowy.

Źródło: wypisy z różnych stron internetowych oraz przekazów pisemnych książkowych o srebrze